Lieve oma...

Lieve oma,

Behalve onze voornaam, Antje, hadden we weinig gemeen. Jij was een binnenvetter, ik ben een flapuit. Op je 23e kreeg je je eerste kind. Op mijn 23e begon ik aan mijn tweede studie. Op je 42e beviel je van je dertiende en veertiende kind. Op mijn 42e begon ik aan een boek over jouw grote gezin.

Je was de enige oma die ik had. De moeder van mijn vader heb ik nooit gekend, zij overleed op 36-jarige leeftijd aan een hersentumor. Mijn vader was acht jaar oud. Toen ik nog bij mijn ouders woonde, kwam je regelmatig langs. Ik zie je nog aan komen lopen. Enigszins sloffend, de rug gebogen, een sigaret in je hand. Lang, dun en gerimpeld. Het korte, lichtbruin geverfde haar al bijna uit de krul; de hoogste tijd dat mijn moeder de krulspelden weer in je haar zet.

Je fascineerde me mateloos. Dat kwam vooral door het weinige wat mijn moeder over haar jeugd vertelde. Dat ze aan tafel stil moesten zijn, bijvoorbeeld. Dat mijn moeder op haar veertiende van de huishoudschool werd gehaald om jou te helpen. Wilde je al die kinderen eigenlijk wel? Hoe runde je het huishouden, zonder elektrische apparaten? Hoe werden alle monden gevoed en alle kinderen gekleed? Hoe werd de orde bewaakt? Allemaal vragen die ik je, deels omdat ik nog te jong was en deels uit gêne, niet durfde te stellen.

Bijna tien jaar na je dood doe ik dat alsnog, alleen stel ik nu de vragen aan je kinderen en aan je broers en zussen die nog in leven zijn. Het contrast tussen mijn leven en dat van jou blijkt groot. We zijn allebei kinderen van onze tijd. Jij bent geboren en opgegroeid in een tijd waarin het voor vrouwen gewoon was om te trouwen, kinderen te krijgen en voor het huishouden te zorgen. Ik ben geboren en opgegroeid in een tijd waarin vrouwen doorleren na de lagere en middelbare school, carrière maken en kiezen of ze wel of geen kinderen krijgen. Ik kreeg er twee, de jongste heb je nog vast kunnen houden. De foto van jullie tweetjes bekijk ik regelmatig.

Het boek is af en ligt binnenkort in de boekhandels. Het is niet alleen een boek over jouw gezin geworden, maar ook over dat van mijn andere oma - het gezin met zeven kinderen waarin mijn vader is opgegroeid en wiens achternaam ik draag. Maar nu het af is, had ik je maar al te graag die ene vraag willen stellen: wat zou je van het boek gevonden hebben?